Wodorod ýangyç guýujy stansiýalaryny düşünmek
Ýangyç öýjükleri bilen işleýän elektrik awtoulaglaryny wodorod bilen doldurmak üçin wodorod ýangyç guýujy stansiýalary (HRS) diýlip atlandyrylýan aýratyn ýerler ulanylýar. Bu ýangyç guýujy stansiýalar ýokary basyşly wodorody saklaýarlar we däp bolan ýangyç guýujy stansiýalar bilen deňeşdirilende, awtoulaglara wodorod bermek üçin ýörite nozullary we turba geçirijileri ulanýarlar. Adamzat pes uglerodly ulaga tarap hereket edýän mahaly, diňe ýyly howany, şeýle hem suw bugyny döredýän ýangyç öýjükli awtoulaglary hereketlendirmek üçin wodorod ýangyç guýujy ulgamy möhüm ähmiýete eýe bolýar.
Wodorodly awtoulagy näme bilen doldurmaly?
Adatça awtoulaglar üçin 350 bar ýa-da 700 bar basyşda ýokary derejede basylan wodorod gazy (H2) wodorod ulaglaryny ýangyç bilen üpjün etmek üçin ulanylýar. Gazyň ýokary basyşyny netijeli saklamak üçin wodorod özleşdirilen uglerod süýümi bilen berkidilen baklarda saklanýar.
Wodorod ýangyç guýujy stansiýalary nähili işleýär?
Wodoroddan ýasalan ulaga ýangyç guýmak birnäçe möhüm ädimleri talap edýär: 1. Wodorod önümçiligi: Bug metanyny (SMR) özgertmek, gaýtadan dikeldilýän çeşmelerden alynýan elektrik energiýasyny ulanmak ýa-da önümçilik prosesiniň netijesinde wodorod öndürmek üçin ýygy-ýygydan ulanylýan garaşsyz usullaryň käbiri.
- Gazy gysmak we saklamak: golaýdaky saklama çelekleri wodorod gazyny ýokary basyşlara (350–700 bar) çenli doly gysylandan soň saklaýar.
- Öňünden sowatmak: Çalt doldurma operasiýasy wagtynda gyzgynlyk zyýanynyň öňüni almak üçin, wodorody paýlamazdan öň -40°C çenli sowatmaly.
4. Beriş: Ulagyň saklama gaplary bilen ýörite dizaýn edilen burunyň arasynda möhürlenen birikdiriji emele getirilýär. Basyşy we temperaturany gözegçilikde saklaýan üns bilen dolandyrylýan prosedura wodorodyň awtoulagyň saklama baklaryna girmegine mümkinçilik berýär.
5. Howpsuzlyk ulgamlary: Ýangyny basmak ulgamlary, awtomatiki öçürmek dolandyryşlary we syzmalary gözegçilik etmek ýaly birnäçe gorag funksiýalary işleriň howpsuz bolmagyny wada berýär.
Wodorod ýangyjy bilen elektrik ulaglary deňeşdirmek
Wodorod ýangyjy elektrik ýangyjyndan has gowymy?
Bu reaksiýa ulanylyşyň anyk senariýalaryna baglydyr. Elektrik üpjünçiliginiň 75–90% -i ulagyň tekerlerinde energiýa öwrülýändigi sebäpli, batareýa bilen işleýän batareýaly elektrik awtoulaglary, adatça, ekologiýa taýdan has arassa bolýar. Wodoroddaky energiýanyň kyrkdan altmyş göterime çenlisi wodorod ýangyç elementli ulaglar üçin hereketlendiriji güýje öwrülip bilner. Şeýle-de bolsa, FCEV-leriň sowuk gurşawda işlemegiň netijeliligi, uzak ömürliligi (her bak üçin 300–400 mil) we ýangyç doldurmak wagty (çalt zarýadlamak üçin 3–5 minut we 30+ minut) babatda artykmaçlyklary bar. Çalt ýangyç doldurmak we uzak aralyk möhüm bolan uly awtoulaglar (ýük awtoulaglary, awtobuslar) üçin wodorod has amatly bolup biler.
| Aspekt | Wodorod ýangyçly ulaglar | Batareýaly elektrik ulaglary |
| Ýangyç doldurmak/gaýtadan doldurmak wagty | 3-5 minut | 30 minutdan birnäçe sagada çenli |
| Aralyk | 300-400 mil | 200-350 mil |
| Energiýa netijeliligi | 40-60% | 75-90% |
| Infrastrukturanyň elýeterliligi | Limited (dünýäde ýüzlerçe stansiýa) | Giňişleýin (millionlarça zarýad beriş nokady) |
| Ulagyň bahasy | Ýokary derejeli (gymmat ýangyç öýjükleriniň tehnologiýasy) | Bäsdeşlige ukyply bolmak |
Bahasy we amaly meseleler
Wodorodly awtoulagy gaýtadan doldurmak näçe gymmat?
Häzirki wagtda wodorod bilen işleýän awtoulagy tutuş bak bilen (takmynan 5–6 kg wodorod) ýangyç bilen doldurmak 75 dollardan 100 dollara çenli düşýär, bu bolsa onuň 300–400 mil aralygyny üpjün edýär. Bu wodorodyň her kilogramy üçin takmynan 16–20 dollara deňdir. Bahalar ýerleşýän ýerine görä üýtgeýär we önümçiligiň giňelmegi we ekologiýa taýdan arassa wodorodyň ulanylmagynyň ösmegi bilen pese gaçmagyna garaşylýar. Käbir sebitler müşderiler üçin çykdajylary azaldýan arzanladyşlar hödürleýär.
Adaty awtoulagyň hereketlendirijisi wodorod bilen işläp bilermi?
Adaty bolmasa-da, däp bolan ýanma hereketlendirijilerini wodorod bilen işlemek üçin sazlap bolýar. Ot almadan öň işe girizmek, azot oksidleriniň ýokary zyňyndylary we saklamak meseleleri wodorodyň içki ýanma hereketlendirijileriniň wagtyň geçmegi bilen çözmeli meseleleriniň arasynda. Häzirki wagtda wodorod bilen işleýän awtoulaglaryň tas ählisi ýangyç öýjükleriniň tehnologiýasyny ulanýar, bu tehnologiýa daşky gurşawdan wodorod we kislorody ulanyp, elektrik hereketlendirijisini herekete getirýän energiýa öndürýär.
Wodorod ýangyjyny iň köp haýsy ýurt ulanýar?
160-dan gowrak wodorod ýangyç guýujy stansiýasy we 2030-njy ýyla çenli 900 stansiýa gurmak boýunça uly meýilnamalary bilen Ýaponiýa häzirki wagtda wodoroddan ýasalan ýangyjy ulanmakda dünýäde öňde barýar. Beýleki esasy ýurtlara aşakdakylar girýär:
Germaniýa: 100-den gowrak stansiýa, 2035-nji ýyla çenli 400 stansiýanyň gurulmagy meýilleşdirilýär
Birleşen Ştatlar: Esasan Kaliforniýada, takmynan 60 stansiýa bilen
Günorta Koreýa: 2040-njy ýyla çenli 1200 stansiýanyň gurulmagy meýilleşdirilýär, çalt ösýär
Hytaý: Häzirki wagtda 100-den gowrak stansiýa işläp, möhüm maýa goýumlaryny amala aşyrýar
Global Wodorod Ýangyç Beriş Stansiýalarynyň Ösüşi
2023-nji ýyla çenli dünýäde takmynan 800 wodorod ýangyç guýujy stansiýa bardy; 2030-njy ýyla çenli bu sanyň 5000-den geçmegine garaşylýar. Hökümetleriň subsidiýalary we öndürijileriň ýangyç elementleriniň ösüşine ygrarlylygy sebäpli Ýewropa we Aziýa bu ösüşiň öňdebaryjysydyr.
Agyr işlere üns: Ýük awtoulaglary, awtobuslar, otlular we deňiz ulgamlary üçin wodorod infrastrukturasynyň giňeldilmegi
Ýerleşdirilen wagty: 2025-nji ýylyň 16-njy dekabry
